Ұзақ мерзімді жоспар Пәні: биология Сынып: 7 А

№

Тақырыптар/

Оқу мақсаттары.

Сағат

саны

Мерзімі

Ескерту

1-тоқсан

1

Қоршаған орта факторларының жергілікті экожүйе

организмдерінің тіршілігі мен таралуына әсері

№1 зертханалық

жұмыс Жергілікті жердің экожүйесін зерттеу

7.3.1.1 - жергілікті жер экожүйесі қоршаған орта

факторларының тірі ағзалардың тіршілік әрекеті мен таралуына әсерін зерттеу

1

04.09

2

.Биотикалық (микроағзалар, жануарлар, өсімдіктер).

Қоректік тізбектер және қоректік торлар.

Модельдеу «Қоректік тізбек пен торды құру».

7.3.1.2 - табиғи қоректік тізбектерді салыстыру;

7.3.1.3 - қоректік тізбектер және қоректік торларды

құрастыр

1

06.09

3

 Экологиялық

сукцессиялар: Бірінші және екінші реттік сукцессиялар. Экожүйелердің алмасуы.

ЖБ

7.3.1.4 -

экологиялық сукцессия үдерісін сипаттау

1

11.09

4

 Адам экожүйенің

бір бөлігі. Антропогендік фактор.

Адам әрекеттерінің экожүйеге жағымсыз  әсері.

7.3.2.1 - адам мен экожүйе арасындағы

қарым-қатынастарды сипаттау

7.3.2.2 - экожүйеге жағымсыз әсер ететін адам

тіршілігінің салаларына мысалдар келтіру

1

13.09

5

Қазақстанда ерекше қорғалатын аймақтар. Жергілікті

жердің ерекше аймақтары. қорғалатын

7.3.2.3 - ерекше қорғалатын Қазақстан Республикасының

табиғи аймақтарының өсімдіктері мен жануарларын сипаттау

1

18.09

6

Қазақстан Республикасының Қызыл кітабы. Жергілікті

өңірдің ҚР Қызыл кітабына енгізілген жануарлары мен өсімдіктері.  ЖБ №1

7.3.2.4 - жергілікті өңірдің Қазақстан Республикасының

Қызыл кітабына енгізілген жануарлары мен өсімдіктеріне мысал келтіру

1

20.09

7

§8.Тірі ағзалардың бес патшалығына жалпы сипаттама:

прокариоттар, протистер, саңырауқұлақтар, өсімдіктер, жануарлар. Өсімдіктер

мен жануарлардың негізгі жүйелік топтары: Патшалықтар. Типтер. Бөлімдер.

Кластар. Өсімдіктер мен жануарларды жүйелеудің маңызы

7.1.1.1 - жүйелеудің маңызын түсіндіру;

7.1.1.2 - жүйелеуде тірі ағзалардың орнын анықтау

1

25.09

8

§9.Омыртқасыз және омыртқалы жануарлардың сыртқы

құрылысындағы ерекшеліктер

7.1.1.3 - омыртқасыз және омыртқалы жануарлардың

құрылысының ерекшеліктерін сипаттау

1

27.09

9

§10.Дихотомиялық әдіс.

Дихотомиялық кілттерді қолдану   ЖБ№2

7.1.1.4 - жекелеген ағзаларға қарапайым дихотомиялық

кілттерді қолдану

1

02.10

10

§11,12 Жасуша, ұлпа, мүше, мүшелер жүйесі түсініктері.

Өсімдіктер және жануарлар жасушаларын салыстыру.

7.4.2.1 - «жасуша», «ұлпа», «мүше», «мүшелер жүйесі» ұғымдарды түсіндіру;

1

04.10

11

       Жарық

микроскобынан көрінетін жасуша құрылымдары: пластидтер, вакуоль, ядро,

цитоплазма, жасушалық мембрана, жасушалық қабырға.

7.4.2.2 - өсімдіктер және жануарлар жасушаларын ажырату

1

09.10

12

§13 Судың қасиеттері: беттік керілу, судың қозғалысы,

еріткіштігі, қайнау және балқу температурасы, жылу сыйымдылығы. Судың

биологиялық маңызы және оның еріткіш ретіндегі, температураны сақтау мен

реттеудегі ролі. №2 зертханалық  жұмыс «Судың тірі ағзалар үшін маңызы

мен  қасиеттерін зерттеу». Микро

(мырыш, темір, селен, фтор) және макроэлементтердің (магний, кальций, калий,

фосфор ) тірі ағзалардың тіршілік әрекеті үшін маңызы

 7.4.1.1 - судың

қасиеті мен тірі ағзалар үшін маңызын сипаттау;

7.4.1.2 - тірі ағзалар тіршілік әрекеттері үшін микро-

және макроэлементтердің ролін сипаттау

1

11.10

13

§14 Азық – түліктердегі органикалық заттар: нәруыздар,

майлар, көмірсулар. 

7.4.1.3 - азық – түліктерде көмірсулар, нәруыздар және

майлардың бар екендігін дәлелдеу

1

16.10

14

   №3 зертханалық жұмыс «Азық – түліктерде көмірсулар, нәруыздар және

майлардың бар болуын  зерттеу»

7.4.1.3 - азық – түліктерде көмірсулар, нәруыздар және

майлардың бар екендігін дәлелдеу

1

18.10

15

§15 Өсімдіктерде макроэлементтердің тапшылығы (азот,

калий, фосфор,).

7.4.1.4 - минералды тыңайтқыштардағы азот, калий және

фосфордың өсімдіктер үшін маңызын танып білу

1

23.10

16

Ішкі жиынтық

бағалау

1

25.10

Тоқсан ішінде

барлығы

16

2-тоқсан

17

Тыңайтқыштар: органикалық және минералдық (азотты,

калийлі және фосфорлы) ЖБ №3

7.4.1.4 - минералды тыңайтқыштардағы азот, калий және

фосфордың өсімдіктер үшін маңызын танып білу

1

06.11

18

 Заттар тасымалдануының тірі ағзалардың

тіршілік әрекеті үшін маңызы. Заттардың тасымалдануына қатысатын тірі

ағзалардың мүшелері мен мүшелер жүйесі

7.1.3.1 - тірі

ағзалардағы қоректік заттардың тасымалының маңызын түсіндіру;

7.1.3.2 –

өсімдіктерде заттардың тасымалын қамтамасыз ететін мүшелерді танып білу

1

08.11

19

. Сабақ және

тамыр. Сабақтың ішкі құрылысы: қабық, камбий, сүрек, өзек. №4 зертханалық жұмыс «Сабақтың ішкі құрылысын зерттеу»

7.1.3.1 - тірі

ағзалардағы қоректік заттардың тасымалының маңызын түсіндіру;

7.1.3.2 –

өсімдіктерде заттардың тасымалын қамтамасыз ететін мүшелерді танып білу

1

13.11

20

.Тамыр аймақтары:

бөліну, өсу, сору және өткізу аймақтары. №5

зертханалық жұмыс «Тамыр аймақтарын зерттеу

7.1.3.3 - тамыр

және сабақтың ішкі құрылысын зерттеу;

1

15.11

21

 Тамырдың ішкі құрылысы

1

20.11

22

  Ксилема, флоэма және олардың құрылымдық

элементтері.

7.1.3.4 - тамыр

және сабақтың құрылысы мен қызметі арасындағы байланысты сипаттау

1

22.11

23

 Жануарлардағы қанайналым мүшелері: буылтық

құрттар, ұлулар, буынаяқтылар және омыртқалылар. ЖБ №4

7.1.3.5 - флоэма

мен ксилеманың элементтерін құрылысын салыстыру

1

27.11

24

 Жапырақтың құрылысы мен қызметі. Жапырақтың

ішкі құрылысы. Лептесік. Жапырақ фотосинтездеуші негізгі арнайы мүше. Судың

булануы мен газдардың алмасуы.

7.1.3.6 -

жануарларда заттар тасымалына қатысатын мүшелерді танып білу

1

29.11

25

 Фотосинтезге қажетті жағдайлар.№6 зертханалық жұмыс «Фотосинтез үдерісіне қажетті жағдайларды зерттеу». ЖБ №5

7.1.2.1 -

жапырақтың ішкі құрылысын сипаттау, құрылысы мен қызметі арасындағы өзара

байланысты сипаттау

2

04.12

26

 Өсімдіктер мен жануарлар үшін тыныс алудың

маңызы. Тынысалу - энергия көзі. Тыныс алу типтері: анаэробты және аэробты.

7.1.2.2 –

фотосинтез үдерісіне қажетті жағдайларды зерттеу

1

06.12

27

Анаэробты және

аэробты тынысалуды салыстыру: 

оттегінің қатысында/қатысынсыз, статикалық/динамикалық жұмыс,

жылықанды/суыққанды жануарлар

7.1.4.1 - тірі

ағзалардағы тыныс алу маңызын сипаттау;

1

11.12

28

 Өсімдіктердегі тыныс алу

№7 зертханалық жұмыс Өсімдіктердің тынысалуын зерттеу

7.1.4.2 -

анаэробты және аэробты тыныс алу типтерін ажырату

1

13.12

29

 Омыртқасыз және омыртқалы жануарлардың тыныс

алу мүшелері (бунақденелілердің демтүтіктері, балықтарының желбезектері,

құстардың және сүтқоректілердің өкпесі).

Модельдеу

«Омыртқалы және омыртқасыз жануарлардың тынысалу жүйесі  мүшелерін 

салыстыру».

7.1.4.3 -

өсімдіктердегі тыныс алуды зерттеу

1

18.12

Тузету

30

 Тынысалу мүшелері. Адамның тынысалу

жолдарының құрылысы мен газалмасу мүшелері.

7.1.4.4 -

омыртқасыз және омыртқалы жануарлардың тыныс алу мүшелерін салыстыру

1

20.12

Сабак № 29

31

 Тыныс алу мүшелерінің аурулары. Тыныс алу

мүшелерінің ауруларының себептері мен алдын алу жолдары (өкпе обыры, астма,

бронхит, туберкулез, тұмау).

7.1.4.5 - адамның

тыныс алу мүшелерінің құрылыс ерекшеліктерін танып білу

1

25.12

32

Ішкі жиынтық бағалау

1

27.12

Тоқсан ішінде

барлығы

16

3- токсан

33

.Бөліп шығарудың тірі ағзалар үшін маңызы.

Жануарлардағы бөліп шығару өнімдері. Зат алмасудың соңғы өнімдері.

7.1.5.1 - ағзалардың тіршілік әрекетінде бөліп

шығарудың маңыздылығын түсіндіру

1

08.01

34

 Өсімдіктердегі

бөліп шығару өнімдері: тыныс алу мен фотосинтездің бастапқы және соңғы

өнімдері. 

7.1.5.1 - ағзалардың тіршілік әрекетінде бөліп

шығарудың маңыздылығын түсіндіру

1

10.01

35

.Жануарлардың зәр шығару жүйелері.  Жануарлардың зәр шығару жүйелерінің

құрылысын салыстыру

7.1.5.2 - өсімдіктердегі бөліп шығару ерекшеліктерін

зерттеу

1

15.01

36

. .Жануарлардың зәр шығару жүйелері.  Жануарлардың зәр шығару жүйелерінің

құрылысын салыстыру

7.1.5.2 - өсімдіктердегі бөліп шығару ерекшеліктерін

зерттеу

1

17.01

37

 №8 зертханалық жұмыс Өскін мысалында өсімдіктердің бөліп шығару ерекшелігін

зерттеу ЖБ №7

7.1.5.2 - өсімдіктердегі бөліп шығару ерекшеліктерін

зерттеу

1

22.01

38

. Өсімдіктердің

қозғалысы. Қозғалыстың өсімдіктер тіршілігіндегі маңызы.  Өсімдіктердің қозғалу тәсілдері

(тропизмдер, таксистер, өсу қозғалыстары).

7.1.5.3 - омыртқасыз және омыртқалы жануарлардың бөліп

шығару жүйелерінің құрылысын салыстыру

1

24.01

39

Өсімдіктердің

өсуі мен дамуына жарықтың әсері. Жарықтың түсу деңгейіне қарай өсімдіктердің

бейімделуі. Фотопериодизм күннің жарық түсу ұзақтығына ағзалардың бейімделуі.

7.1.6.1 -

өсімдіктердің қозғалысы себептерін түсіндіріп, қозғалыстың маңызын сипаттау (тропизмдер, таксистер);

1

29.01

40

.Жануарлардың

қозғалыс мүшелері. Тірі ағзалардағы қозғалыстың рөлі.

7.1.6.2 -

жарықтың өсімдіктердің дамуына әсерін түсіндіру;

1

31.02

41

Жануарлардың

қозғалу тәсілдеріне мысалдар. Жануарлардың мекен ортасы мен қозғалыстәсілдері  арасындағы байланыстарды анықтау. ЖБ№8

7.1.6.3 -

өсімдіктердегі фотопериодизм ролін сипаттау

1

05.02

42

. Жүйке жүйесінің

типтерін салыстыру: диффузиялы, сатылы, түйнекті, түтіктәрізді.

7.1.7.1 - жануарлардың жүйке жүйесінің типтерін

салыстыру

7.1.7.2 - жүйке жүйесінің қызметін және құрылымдық

компоненттерін атау;

7.1.7.3 -

жүйке жасушасының компоненттерін анықтау

1

07.02

43

.Жүйке жүйесінің

құрам бөліктері. Жүйке жүйесінің қызметі. Нейронның құрылысы: денесі,

дендриттер, аксон. Нейронның

қызметтері.

7.1.7.1 - жануарлардың жүйке жүйесінің типтерін

салыстыру

7.1.7.2 -

жүйке жүйесінің қызметін және құрылымдық компоненттерін атау;

7.1.7.3 -

жүйке жасушасының компоненттерін анықтау

1

12.02

44

.Жүйке жүйесінің орталық және шеткі бөлімдері. Жұлын..

Жүйке жүйесінің құрам бөліктері. Жүйке жүйесінің

қызметі. Нейронның құрылысы: денесі, дендриттер, аксон. Нейронның

қызметтері.

1

14.02

45

.Ми. Ми бөлімдерінің құрылысы мен қызметтері: сопақша

ми,

Ми. Ми бөлімдерінің құрылысы мен қызметтері: сопақша

1

19.02

46

 артқы (ми

көпірі, мишық), орталық және аралық ми. Үлкен ми сыңарлары.

 ми, артқы (ми

көпірі, мишық), орталық және аралық ми. Үлкен ми сыңарлары.

21.02

47

 Рефлекстік доға: рецептор, сезгіш, аралық,

қозғалыс нейрондары, жұмыс мүшесі.

7.1.7.4 -

орталық жүйке жүйесі бөлімдерінің құрылысы мен қызметтерін салыстыру

1

26.02

48

№9 зертханалық жұмыс «Тізе

рефлексі».

7.1.7.5 -

рефлекстік доғаны зерттеу

1

28.02

49

.Мінез-құлықтың рефлекторлық табиғаты: шартсыз және

шартты рефлекстер. Шартты рефлекстердің сөнуі.

1

05.03

50

.

Ішкі мүшелер жұмысының жүйкелік реттелуі.

7.1.7.6 - мінез-құлықтың рефлекторлық табиғатын

түсіндіру

1

07.03

51

.Адам ағзасы үшін ұйқының маңызы. Биологиялық ритмдер.

Ұйқының кезеңдері: баяу және жылдам ұйқы. Жұмысқа қабілеттілікКүн тәртібі.

7.1.7.7 - вегетативті жүйке жүйесінің қызметін сипаттау

1

12.03

52

.Оқу еңбегі мен дене еңбегінің  гигиенасы.

7.1.7.8 - ағзаның тіршілік әрекеттерінің қалпына

келуіне және тынығуына ұйқының маңызын түсіндіру;

1

12.03

53

Күйзеліс. Күйзеліс жағдайларымен күрес және олардың

алдын алу әдістері.

7.1.7.9 - жақсы психикалық денсаулықты сақтаудың

принциптерін сипаттау

1

14.03

54

.Жүйке жүйесінің қызметіне алкаголь, темекі, және

наркотикалық заттардың әсері.

7.1.7.10 - жүйке жүйесінің қызметіне алкаголь, темекі,

және наркотикалық заттардың әсерін түсіндіру

1

14.03

55

Жиынтық бағалау тоқсандық

1

19.03

Тоқсан ішінде

барлығы

20

4-тоқсан

56

. Адамда белгілердің тұқым қуалауында гендер мен ДНҚ –

ның рөлі

1

04.04

57

Жүре пайда болған және тұқымқуалайтын белгілер..

Хромосоманың құрылымы. Генетикалық материалды сақтаушы және тасымалдаушы ДНҚ

жайлы түсінік.

Модельдеу «Адам ағзасындағы тұқым қуалайтын және тұқым

қуаламайтын белгілерді зерттеу»

7.2.4.1 - адам ағзасындағы тұқымқуалайтын және тұқым

қуаламайтын белгілерді зерттеу;

1

09.04

58

.Әртүрлі ағзалар түрлерінің  хромосомалар саны.

Соматикалық және жыныс жасушалар. Гаплоидты және

диплоидты хромосомалар жиыны.ЖБ№9

7.2.4.2 үздік және үздіксіз өзгергіштіктің мысалдарын

келтіру

7.2.4.3 - белгілерді анықтаудығы гендердің рөлін

түсіндіру;

7.2.4.4 - хромосомадағы генетикалық ақпарат ДНҚ рөлін

түсіндіру

1

11.04

 59

.Өсімдіктердің жынысты және жыныссыз көбеюі. Өсімдіктердің

жынысты және жыныссыз көбеюінің биологиялық маңызы

7.2.2.1 - әртүрлі ағзалардағы хромосомалардың санын

салыстыру;

7.2.2.2 - соматикалық және жыныс хромосомаларындағы

хромосомалар сандарын атау

1

16.04

60

.Өсімдіктердің өсімді жолмен көбеюі, оның түрлері және

табиғаттағы биологиялық маңызы. Өсімдік өсіруде өсімді жолмен көбею

тәсілдерін қолдану. Қалемшелеу, сұлатпа өркен, телу (қалемшелермен,

көзшелермен), көбею ұлпаларымен.

№10 зертханалық

жұмыс «Өсімдіктердегі вегетативті көбею тәсілдері».

7.2.1.1 - өсімдіктердің жынысты және жыныссыз көбеюін

сипаттау

1

16.04

61

.Гүл құрылысы. Тозаңдану түрлері. Гүлдеу және

тозаңдану. Тозаңдану түрлері (өздігінен, айқас, жасанды).

7.2.1.2 - өсімдіктердің өсімді көбею тәсілдерін

салыстыру

1

18.04

Өсімдіктердегі ұрықтану туралы түсінік және зиготаның

түзілуі. Қосарлы ұрықтану. Қосарлы ұрықтанудың биологиялық маңызы.

7.2.1.3 - өздігінен және

айқас тозаңданудың салыстырмалы артықшылықтарын сипаттау;

1

23.04

62

.Ағзалардың жеке дамуы түсінігі. Өсімдіктер мен

жануарлардағы онтогенез кезеңдері. Бөліну, өсу, көбею, қартаю.

.2.1.4 - гүлді өсімдіктердегі қосарлы ұрықтанудың маңызын

сипаттау

1

25.04

63

.Өсімдіктердің өсуі. Сабақтың ұзарып және жуандап өсуі.

Камбийдің рөлі. Жылдық сақиналар.

7.2.3.1 - ағзалардың өсу және даму үдерістерін

сипаттау;

1

30.04

64

№11 зертханалық

жұмыс «Жылдық сақинаны санау»

7.2.3.2 - өсімдіктердің ұзарып және жуандап өсу

үдерістерін зерттеу

1

02.05

65

.Жануарлардағы тура және түрленіп даму  онтогенез типтері. Бунақденелілердің шала

және толық түрленіп дамуына мысалдар.

Модельдеу «Жануарлардағы онтогенез типтерін салыстыру».

ЖБ №10

1

07.05

Тузету

65

.Бактериялардың формаларының әртүрлілігі.

Бактериялардың таралуы.

№12 зертханалық

жұмыс «Пішен таяқшасының сыртқы пішінін қарастыру»

Бұршақ тұқымдастардың тамырындағы түйнек бактериялары

7.2.3.3 - өсімдіктер мен жануарлардағы онтогенез

кезеңдерін ажырату;

7.2.3.4 -

жануарлардағы тура және тура емес онтогенез типтерін салыстыру

1

09.05

Тузету

66

.Бактерияларды пайдалану. Табиғаттағы және адам

өміріндегі бактериялардың маңызы.

№13 зертханалық

жұмыс «Өндірісте йогурт және ірімшік жасауды зерттеу».

 7.4.3.1 -

бактериялар формаларының әртүрлілігін сипаттау

1

14.05

67

 Патогендермен

күрес тәсілдері. Бактериялардың антибиотиктерге тұрақтылығы. №14 зертханалық жұмыс Антибиотиктер, антисептиктер және залалсыздандыру өнімдерін қолдануды

зерттеу

7.4.3.2 - ірімшік және йогурт өндірісін зерттеу

1

16.05

.Вирустар.Жасушасыз құрылым иелері вирустардың құрылыс

ерекшеліктері.

7.4.3.3 - антибиотиктер, антисептиктер және

залалсыздандыру өнімдерінің қолданылуын сипаттау

7.4.3.4 - вирустардың тіршіліктің жасушасыз формасы

екендігін түсіндіру

1

21.05

68

Ішкі жиынтық

бағалау

1

23.05

Тоқсан ішінде

барлығы

16